Święty Kazimierz – patron Polski i Litwy, królewicz. Był synem króla Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, księżniczki habsburskiej. Urodził się na Wawelu. Jego nauczycielem i opiekunem był Jan Długosz. "Był młodzieńcem szlachetnym, rzadkich zdolności i godnego pamięci rozumu" – tak pisał wychowawca o Kazimierzu. Następnie nauczycielem został humanista, Kallimach (Filip Buonacorsi). Król bowiem chciał, by jego synowie otrzymali wszechstronne wykształcenie.

Kazimierz był niezwykle utalentowany i pobożny. Nazywany był obrońcą ubogich i ciemiężonych. Był przygotowywany do obowiązków monarchy. Brał udział w audiencjach obcych poselstw oraz w obradach sejmu w Piotrkowie. Sprawował rządy w Koronie jako namiestnik króla, następnie był podkanclerzem na Litwie. Miał tytuł "secundogentis regis Poloniae".   Obowiązki państwowe umiał pogodzić z bogatym życiem duchowym. Ślubował Bogu czystość i odmówił zawarcia małżeństwa z córką cesarza Fryderyka III. Królewicz zmarł w 1484 roku w Grodnie, w wieku 26 lat. Jego pogrzeb odbył siew Wilnie, który od tego momentu stał się ośrodkiem jego kultu.

W 1518 król Zygmunt I Stary, rodzony brat Kazimierza, wysłał przez prymasa do Rzymu prośbę o kanonizację królewicza. Uroczystości kanonizacyjne odbyły się w 1604 r. w katedrze wileńskiej. W 1636 r. przeniesiono uroczyście relikwie Kazimierza do nowej kaplicy, ufundowanej przez Zygmunta III i Władysława IV. W 1953 r. przeniesiono je z katedry wileńskiej do kościoła świętych Piotra i Pawła. Obecnie czczony jest ponownie w katedrze. Św. Kazimierz jest jednym z najbardziej popularnych polskich świętych.

W ikonografii atrybutem Świętego jest mitra książęca. Przedstawiany także ze zwojem w dłoni, na którym są słowa łacińskiego hymnu: "Omni die dic Mariae" - ku czci Matki Bożej, do której św. Kazimierz miał wielkie nabożeństwo. Często przedstawia się go w stroju książęcym z lilią w ręku lub klęczącego nocą przed drzwiami katedry - dla podkreślenia jego gorącego nabożeństwa do Najświętszego Sakramentu.

Źródła:  Ilustrowany leksykon polskich świętych; brewiarz.pl