Na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych dwudziestego wieku zaostrzyły się represje nowych władz wobec Kościoła katolickiego w Polsce, związane z wprowadzaniem „jedynie słusznego porządku politycznego”. Dochodziło do licznych prowokacji, następnie aresztowań osób duchownych, w tym biskupów. Państwo coraz intensywniej próbowało ingerować w sprawy wewnętrzne Kościoła. Jan Paweł II tak wspominał doświadczenia z okresu nowej politycznej rzeczywistości: „Dane mi było doświadczyć osobiście «ideologii zła». To jest coś, czego nie da się zatrzeć w pamięci (…) Odpowiedzialni za zło starali się bowiem za wszelką cenę ukryć swe zbrodnie przed oczami świata. Zarówno naziści w czasie wojny, jak i potem komuniści na wschodzie Europy starali się ukryć przed opinią światową to, co robili (…) Wtedy, w pierwszych latach powojennych, komunizm jawił się bardzo mocny i groźny - o wiele bardziej niż w 1920 roku”. (Jan Paweł II, Pamięć i Tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Watykan 2005). W 1956 roku, w atmosferze nasilających się protestów społecznych, zaistniała realna groźba interwencji wojsk radzieckich na terenie Polski. Biskup Karol Wojtyła bardzo wiele uwagi poświęcił zabiegom mającym na celu doprowadzenie do wybudowania pierwszego kościoła w podkrakowskiej Nowej Hucie – dzielnicy, która w zamierzeniu władz była sztandarowym projektem budownictwa socjalistycznego i robotniczym „miastem bez Boga”. Zaczął od spotkań z wiernymi i odprawiania mszy świętych pod gołym niebem. Następnie w tym miejscu  ustawiono ogromny krzyż. Kiedy władze chciały krzyż usunąć, doszło do masowych rozruchów. To był jeden z pierwszych aktów długiej walki o wolność i godność tej części narodu, którą losy rzuciły do nowej dzielnicy Krakowa. Ostatecznie ta walka została wygrana, choć za cenę długotrwałej „wojny nerwów”. „Prowadziłem rozmowy z władzami, głównie z kierownikiem wojewódzkiego urzędu ds. wyznań. Był to człowiek, który w trakcie rozmowy zachowywał się grzecznie, ale był twardy i nieustępliwy przy podejmowaniu decyzji, które zdradzały ducha złośliwości i uprzedzeń”. (Jan Paweł II, Wstańcie, chodźmy, Kraków 2004, s. 67- 68). Dzięki niezłomnej postawie młodego biskupa w Nowej Hucie zaczęły powstawać kościoły (m. in. Kościół Arka Pana oraz kościół na osiedlu Mistrzejowice pw. Św. Maksymiliana Marii Kolbe). Wkrótce to ta dzielnica stała się bastionem krakowskiej "Solidarności".

Wystawa "Budujemy Kościół. Współczesna architektura sakralna w Nowej Hucie” została zrealizowana w roku 2010 przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa - oddział Dzieje Nowej Huty. Projekt miał na celu przybliżenie architektury i historii  nowohuckich świątyni za pomocą fotografii, planów i innych obiektów. Najcenniejszym eksponatem na wystawie była rzeźba Matki Bożej Pancernej z Arki Pana, powstała w Australii w 1973 roku, odlana z odłamków pocisków wyjętych z ciał polskich żołnierzy walczących podczas II wojny światowej pod Tobrukiem i Monte Cassino.